Waarom zijn er zoveel soorten kerken?

Waarom zijn er eigenlijk zoveel verschillende soorten kerken? Kunnen die christenen niet gewoon in hetzelfde gebouw gaan zitten? Ze geloven toch in dezelfde God en lezen dezelfde Bijbel? Toch zijn er wereldwijd naar schatting zo’n 45.000 verschillende soorten kerken. Waarom?

Voordat we naar de verschillen gaan kijken, zoeken we eerst even de overeenkomsten. Want het is belangrijk om te weten dat in al die veelkleurigheid van kerken er toch vaak gesproken wordt over één algemene christelijke kerk, die de kerkmuren overstijgt. Alle kerken geloven dat God de maker is van de wereld en dat Jezus de Zoon van God is.

Ook de Bijbel zelf is heel duidelijk: die roept alle christenen en kerken op om een eenheid vormen, ongeacht hun achtergrond. In de Bijbel wordt dit ook wel ‘het lichaam van Christus’ genoemd. Maar dan wordt er ook letterlijk een lichaam bedoeld. Een lichaam bestaat uit miljoenen cellen. Elke cel heeft een eigen functie, kwaliteit en focus. En we hebben elkaar nodig om als geheel te bewegen. Diversiteit is dus niet helemaal erg en eigenlijk zelfs nodig om samen één lichaam te kunnen vormen. Zolang het in vrede en liefde is.

Nieuwsgierig naar wat christenen nou precies geloven? Lees hier alle ins en out van het christelijk geloof. 

De fundering van het geloof is voor alle christenen hetzelfde, maar hoe de kerk vervolgens wordt opgebouwd verschilt. In eerste plaats is er veel verschil in hoe mensen het geloof beleven en zichzelf uitdrukken. Stap een kerk in Afrika binnen en er wordt volop gezongen en gedanst. Terwijl er in Nederland veel statige kerken zijn, waarin je in houten kerkbanken een vast programma (liturgie) volgt. De ene kerk zingt mee met een orgel en in de andere kerk staat er een volledige band op het podium. Je hebt kerken met een eeuwenoud gebouw en kerken die samenkomen in nachtclubs (tussen de feestjes door). Dit heeft ook te maken met geloofsbeleving. Wat spreekt je aan, waar voel je je thuis? 

De verschillen waardoor er scheuringen ontstaan gaan vaak wel wat dieper dan een bepaalde vorm van geloofsbeleving. Dat gaat vaak over de inhoud: hoe interpreteer je wat er in de Bijbel staat? Een ander belangrijk punt is ook de structuur van de kerk. Ofwel: wie is de baas? 

Heel lang is de Katholieke Kerk leidend geweest in de wereld. Al in het jaar 107 zijn brieven gevonden waarin wordt gesproken over de ‘katholieke kerk’! Het woord betekent dan ook algemeen of universeel. 

De Paus

Aan het hoofd van de katholieke kerk staat de paus. Hij wordt gezien als opvolger van Petrus, een belangrijke volgeling van Jezus. Hij wordt ondersteund door kardinalen, bisschoppen en priesters. Als hij overlijdt, kiezen de kardinalen zijn opvolger. De paus heeft veel invloed en dehiërarchie in deze kerk is heel belangrijk. 

De Patriarch

Dit heeft eeuwenlang betekent dat de Paus ook heel veel (politieke) macht had. In 1054 was er een grote groep christenen die niet langer onder het gezag van de Paus wilde vallen. De kerkleider van Constantinopel, de Patriarch, vond dat hij de leider van de kerk zou moeten zijn. Zo ontstond de Oosters-orthodoxe kerk. 

De Protestanten

In de 16e eeuw volgde nog een hele grote scheuring. Er kwamen grote protesten tegen de enorme invloed van de Paus en de kerk, bijvoorbeeld van Maarten Luther. Volgens deze protestanten moest de focus totaal op God, Jezus en de Bijbel liggen. Geen grote baas, maar kleine democratische groepen die de lijn verder zouden uitzetten. 

Hierna is ook het woordje ‘rooms’ erbij gekomen ter verwijzing naar de woonplaats van de paus – Rome. De Rooms Katholieke kerk is met 1,2 miljard leden nog wel altijd de grootste kerk ter wereld. 

De grote verandering in de 16e eeuw kwam toen mensen zelf de Bijbel konden gaan lezen. Eeuwenlang waren het de leiders van de kerk die de richting en de regels bepaalden. Toen mensen zelf gingen ontdekken wat er in de Bijbel stond, betekende dit ook dat er verschillende visies op de inhoud ontstonden. Iedereen leest de Bijbel onbedoeld toch vanuit zijn eigen perspectief. Vanuit een eigen referentiekader, levensverhaal, cultuur en interesse. En eerlijk is eerlijk – soms ook vanuit een andere machtspositie. Er ontstond veel discussie of wie de baas is, maar zeker ook over geld. Want hoe kon de kerk zo rijk zijn, terwijl in de Bijbel staat dat we alles weg moeten geven aan de armen? 

Een belangrijk punt waarover christenen van mening verschillen, is bijvoorbeeld de doop. Als je tot geloof komt, kun je je laten dopen. Je wordt dan ondergedompeld in water als symbool voor een nieuw begin. Dit waren in Bijbelse tijden vaak volwassenen, omdat zij voor het eerst de keuze maakten om Jezus te volgen. Vaak lieten zij dan ook hun gezin dopen. Maar moet dit kind als het later volwassen is, zich dan nogmaals laten dopen als het ook in God gelooft? De één zegt ja. Jezus zelf is ook gedoopt als volwassene, dus moeten we dat niet allemaal precies doen zoals hij? De ander zegt nee. Als een kindje wordt gedoopt, is het automatisch deel van God’s Koninkrijk.

Hot issues van deze tijd zijn bijvoorbeeld: Mag een vrouw leiding geven in de kerk? Is een homoseksuele relatie toegestaan door God? En ook het corona beleid zorgt voor veel onenigheid in de kerk. Blijven we met veel mensen samenkomen of volgen we het advies van de overheid? De emoties aan beide kanten kunnen zo hoog oplopen dat er ook nu soms voor wordt gekozen om los van elkaar verder te gaan. Sommige kerken claimen zelfs dat zij de enige ‘ware’ kerk zijn. Ofwel zij hebben het bij het rechte eind en alleen als je lid bent van hun kerk, ben je echt christen. 

Als een kerk het onderling oneens is en uit elkaar gaat, heet dat een kerkscheuring, ook wel schisma genoemd. Een kerk scheurt dan figuurlijk door midden en beide kanten gaan zelfstandig verder. Zo ontstaan er verschillende kerkelijke stromingen, ook wel denominaties genoemd. De drie grootste stromingen zijn de Rooms-katholieke Kerk, de Protestantse Kerk en de Oosters Orthodoxe Kerk. Van hieruit zijn er talloze momenten van afscheid geweest binnen de kerk. 

Bekijk hier de top 12 van Nederlandse kerken (op volgorde)

1. Rooms-Katholieke Kerk

2. Protestantse Kerk in Nederland (PKN)

3. Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)

4. Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) (GKV)

5. Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK)

6. Hersteld Hervormde Kerk

7. Gereformeerde Gemeenten

8. Gereformeerde Gemeenten in Nederland

9. Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland

10. Baptistengemeenten

11. Pinkstergemeenten en Evangeliegemeenten

12. Internationale kerken als Grieks of Russisch Orthodox

Bron CBS

Wat is dat, de apostolische kerk? Er zijn kerken die zich tegenwoordig een apostolische kerk noemen, maar in het algemeen wordt de term gebruikt om te spreken over de vroege kerk. Het begrip ‘apostel’ betekent ‘gezondene’. Jezus’ volgers kregen de opdracht om eropuit te gaan en over hem te vertellen. Ze werden dus door Jezus gezonden. De apostolische kerk gaat in het algemeen dus over de kerk in de tijd van de apostelen. Deze ‘gezonden kerk’ en wordt vaak ook ‘katholiek’ (algemeen) genoemd: de apostolische en katholieke kerk. Katholiek heeft in die zin niet per se iets met de Roomse kerk te maken.

Ben je op zoek naar een kerk? Laat je niet afleiden door al die verschillen. Geniet vooral van de veelkleurigheid en veelzijdigheid. Je kunt een kerk zoeken die het beste past bij jouw geloofsbeleving. Een plek waar jij je het meeste thuis voelt. En lees vooral zelf je Bijbel. Dan kun je zelf lezen wat er staat en je eigen conclusies trekken.

Oh ja, en weet dat dé perfecte kerk niet bestaat. Een kerk is een verzameling van mensen die allemaal missers kunnen maken. Zoek gewoon een plek die bij je past. God zelf houdt geen ranking bij van die 45.000 verschillende kerken. Hij wil een persoonlijke connectie met mensen en voor hem is het dus belangrijker hoe je in het leven staat en of contact met hem zoekt, dan in welke kerkbank je op zondag zit. 

Wil je meer weten over de basis van het christelijk geloof? Of zoek je een weg tussen de kerken door? Misschien ben je wel teleurgesteld of juist heel enthousiast! Laat het ons hier weten of stuur hier een gebedsverzoek.